Rủi ro lãi suất là gì? Nguyên nhân, giải pháp phòng ngừa rủi ro lãi suất

Trong hoạt động của các ngân hàng thương mại, rủi ro lãi suất là một trong những rủi ro mà ngân hàng phải đối mặt. Những tác động do rủi ro lãi suất gây ra không chỉ ảnh hưởng trực tiếp đến ngân hàng mà còn ảnh hưởng đến nền kinh tế và đời sống của người dân. Vì thế Rủi ro lãi suất là gì? Bản chất và nguyên nhân của rủi ro tài chính là gì? Chúng ta cùng tìm hiểu qua bài viết sau nhé.

Rủi ro lãi suất là gì?

Trước khi tìm hiểu về khái niệm rủi ro lãi suấtHãy nói về khái niệm rủi ro. Có nhiều cách hiểu khác nhau về rủi ro, mỗi nhà kinh tế hay nhà kinh doanh sẽ có những định nghĩa khác nhau. Điều này gây khó khăn cho chúng tôi trong việc đưa ra một định nghĩa chính xác về rủi ro đối với mọi môi trường kinh doanh và mọi giai đoạn phát triển kinh tế xã hội. Do đó, có nhiều cách tiếp cận rủi ro khác nhau, nhưng xem rủi ro là khả năng xảy ra tổn thất tài chính là cách hiểu đơn giản nhất. Thuật ngữ rủi ro được sử dụng như là sự không chắc chắn để mô tả những biến động trong tỷ suất sinh lợi của một tài sản.

Từ khái niệm rủi ro và khái niệm “Lãi suất là gì?“chúng ta có thể đưa ra kết luận Rủi ro lãi suất (tiếng Anh: Interest Rate Risk) là xác suất ngân hàng phải đối mặt với sự sụt giảm lợi nhuận hoặc các khoản lỗ liên quan đến tài sản của mình do biến động của lãi suất. Sự không phù hợp về kỳ hạn giữa tài sản có sẵn và nợ phải trả khiến ngân hàng gặp rủi ro lãi suất. Sự biến động của lãi suất có thể dẫn đến rủi ro trong vay nợ, tái đầu tư và rủi ro giảm giá.

Rủi ro lãi suất là gì?

Bản chất của rủi ro lãi suất

Rủi ro lãi suất có các đặc điểm sau:

Ngân hàng đang ở trạng thái tái cấp vốn

Nếu thời hạn của khoản vay lớn hơn thời hạn của nguồn vốn tài trợ cho nó, thì ngân hàng đang ở trạng thái tái cấp vốn.

Ví dụ: Một ngân hàng cho vay 100 tỷ, trong đó 50 tỷ kỳ hạn 1 năm lãi suất 6% và 50 tỷ kỳ hạn 2 năm lãi suất 7%. Nguồn vốn này được lấy từ các khoản vay trên thị trường liên ngân hàng với lãi suất 4% trong 1 năm, 5% trong 2 năm. Khi một ngân hàng vay trên thị trường liên ngân hàng với thời hạn 1 năm đối với số vốn 100 tỷ với lãi suất 4% thì sau 1 năm ngân hàng sẽ thu được 50 tỷ để trả cho thị trường liên ngân hàng, còn 50 tỷ thì phải được thanh toán. huy động trên thị trường kỳ hạn 1 năm, lúc này nếu lãi suất thay đổi thì chênh lệch lãi suất ngân hàng được hưởng sẽ tăng lên, ngược lại chênh lệch lãi suất giảm có thể làm ngân hàng thua lỗ.

Ngân hàng ở vị thế tái đầu tư

Nếu thời hạn cho vay ngắn hơn thời hạn tài trợ, ngân hàng đang ở vị thế tái đầu tư.

Hãy xem xét ví dụ sau: Ngân hàng chọn khoản vay 100 tỷ trong 2 năm với lãi suất 5%. Trong năm đầu tiên, ngân hàng nhận được mức chênh lệch lãi suất cho khoản vay 2 năm là 2% và 1%. cho khoản vay 1 năm. Trong năm thứ 2, ngân hàng tiếp tục nhận được chênh lệch lãi suất cho vay là 2%, nhưng chênh lệch lãi suất cho khoản vay 1 năm phụ thuộc vào lãi suất ngân hàng tái đầu tư. Nếu lãi suất cho vay tăng thì ngân hàng sẽ được hưởng chênh lệch lãi suất tăng lên, ngược lại khi lãi suất cho vay thấp hơn lãi suất cho vay trên thị trường liên ngân hàng sẽ dẫn đến chênh lệch lãi suất giảm. là lỗ.

➢ Tổng hợp danh sách Đề tài luận văn thạc sĩ Tài chính – Ngân hàng năm 2021 điển hình

Nguyên nhân của rủi ro lãi suất là gì?

Rủi ro lãi suất là do sự không phù hợp về nguồn và tài sản, sự thay đổi của lãi suất thị trường khác với kỳ vọng của ngân hàng và sự không phù hợp về nguồn và tài sản, cụ thể như sau:

• Sự không phù hợp về thời gian đáo hạn giữa nguồn và nội dung: tài sản và nguồn lực của ngân hàng có kỳ hạn khác nhau, khi gắn chúng với lãi suất ngân hàng sẽ quan tâm đến kỳ hạn trả lãi. Căn cứ vào thời hạn vay mà ngân hàng đưa ra thời gian điều chỉnh lãi suất phù hợp nhất. Trong đó, ngân hàng sẽ phân chia tài sản và nguồn lực thành các loại nhạy cảm với lãi suất và ít nhạy cảm với lãi suất. Việc chênh lệch về kỳ hạn và đặt lại kỳ hạn là không thể tránh khỏi và ngân hàng khó có thể duy trì sự khớp tuyệt đối vì kỳ hạn này thường do người đi vay và người gửi tiền quyết định. Việc dời lịch bị ảnh hưởng bởi dự đoán của ngân hàng và khách hàng về biến động lãi suất trong tương lai. Nếu khách hàng chọn lãi suất cố định để tính trước chi phí của dự án, ngân hàng sẽ có xu hướng chia nhỏ kỳ hạn để hạn chế rủi ro lãi suất.
• Sự thay đổi của lãi suất thị trường khác với kỳ vọng ban đầu của ngân hàng: Có thể thấy, quan hệ cung cầu tín dụng trên thị trường biến động không ngừng kéo theo lãi suất thị trường cũng thay đổi theo. Do đó, các ngân hàng khó có thể kiểm soát được mức độ và xu hướng của sự biến động này. Các ngân hàng chỉ có thể phản ứng bằng cách điều chỉnh hoạt động của mình theo sự biến động của lãi suất để đạt được mục tiêu kinh doanh một cách hiệu quả.
• Ngân hàng sử dụng lãi suất cố định trong hợp đồng: Khi lãi suất cố định, thời hạn nguồn và tài sản là những yếu tố gây ra Rủi ro lãi suất tiềm năng. Đối với ngân hàng, các khoản cho vay trung dài hạn luôn chiếm tỷ trọng cao hơn và các khoản vay này được tính lãi suất cố định. Nếu lãi suất thị trường thay đổi, các ngân hàng sẽ gặp nhiều rủi ro bất ngờ.

Nguyên nhân của rủi ro lãi suất là gì?

Các nhân tố phản ánh rủi ro lãi suất trong ngân hàng thương mại

Chênh lệch lãi suất và sự thay đổi của lãi suất thị trường là hai yếu tố cơ bản phản ánh rủi ro lãi suất.

Chênh lệch lãi suất

Chênh lệch lãi suất được các nhà quản lý ngân hàng sử dụng như một chỉ báo vì khả năng thu nhập giảm khi lãi suất thay đổi. Khoảng cách lãi suất được hình thành khi có sự không phù hợp giữa tài sản và các nguồn nhạy cảm. Quy mô của nguồn lực và tài sản nhạy cảm bị ảnh hưởng bởi nhu cầu đáo hạn của người sử dụng, khả năng đáo hạn của người gửi tiền và người cho vay, và thời gian đáo hạn của nguồn lực.

Sự khác biệt về kỳ hạn của nguồn và tài sản là rõ ràng. Thông thường, thời gian đáo hạn để phân loại các nguồn và tài sản nhạy cảm không phải là danh nghĩa mà các kỳ hạn của tài sản và nguồn được xác định lại. Ví dụ, một nguồn tiền huy động trong 2 năm với lãi suất 10% / năm thì được duy trì trong 1 năm 10 tháng. Như vậy tại thời điểm tính toán, nguồn này chỉ còn 2 tháng nữa là đáo hạn. Nếu lãi suất thị trường thay đổi, nguồn sẽ được xác định lại lãi suất.

Ngân hàng khó và không nhất thiết phải duy trì kỳ hạn tuyệt đối giữa các nguồn và loại tài sản khác nhau trong mọi thời kỳ vì những lý do sau: kỳ hạn thường do người đi vay và người gửi tiền xác định. xác định; sự thay đổi của lãi suất và mức độ nhạy cảm của các nguồn và tài sản cũng khác nhau; sự khác biệt về nguồn và các tài sản nhạy cảm có thể tạo ra thu nhập cao hơn cho ngân hàng. Khi khoảng cách nhạy cảm khác 0, một sự thay đổi lãi suất phù hợp sẽ làm tăng thu nhập của ngân hàng. Ngược lại, nếu lãi suất thay đổi, thu nhập lãi của ngân hàng sẽ tỷ lệ thuận với độ lớn của chênh lệch lãi suất.

Thay đổi lãi suất thị trường

Khi một ngân hàng đang duy trì chênh lệch lãi suất dương, điều đó có nghĩa là ngân hàng đó dự kiến ​​lãi suất sẽ tăng lên. Nếu lãi suất tài sản và các nguồn nhạy cảm tăng cùng một tốc độ thì ngân hàng sẽ có lợi. Ngược lại, nếu chúng giảm đến mức như nhau, chênh lệch lãi suất của ngân hàng sẽ giảm do đó làm giảm thu nhập lãi.

Trong trường hợp ngân hàng đang duy trì chênh lệch lãi suất âm, nghĩa là ngân hàng dự đoán lãi suất sẽ giảm. Nếu lãi suất đối với tài sản và các nguồn nhạy cảm tăng cùng một lượng thì chênh lệch lãi suất của ngân hàng sẽ giảm, làm giảm thu nhập từ lãi.

Vì vậy, tình trạng tài sản và nguồn (tạo ra chênh lệch lãi suất) không phải là yếu tố duy nhất gây rủi ro lãi suất. Tình trạng này khi kết hợp với những thay đổi bất ngờ về lãi suất của các nhà quản lý ngân hàng sẽ gây ra rủi ro lãi suất. Khả năng dự đoán sự thay đổi của lãi suất không tương thích với sự thay đổi của môi trường kinh doanh, chênh lệch lãi suất trở thành thước đo rủi ro lãi suất tiềm ẩn. Chênh lệch lãi suất càng lớn thì rủi ro càng lớn.

Các nhân tố phản ánh rủi ro lãi suất trong ngân hàng thương mại

Giải pháp để phòng ngừa rủi ro lãi suất là gì?

Để phòng ngừa rủi ro lãi suất, các ngân hàng cần duy trì sự cân bằng giữa tài sản nhạy cảm với lãi suất và nợ phải trả.

Ngoài ra, các ngân hàng nên áp dụng chính sách lãi suất linh hoạt, nhất là đối với các khoản vay lớn, dài hạn cần tìm nguồn vốn tương ứng hoặc thực hiện cơ chế lãi suất thả nổi.

Cuối cùng là việc áp dụng và sử dụng các công cụ tài chính mới nhằm hạn chế rủi ro như sử dụng các giao dịch có kỳ hạn về lãi suất, các nghiệp vụ có kỳ hạn đối với tiền gửi, các nghiệp vụ có kỳ hạn về lãi suất tiền vay,… thực hiện hợp đồng tương lai, hoán đổi lãi suất, lãi lựa chọn tỷ giá,… là điều cần thiết mà các ngân hàng nên tiến hành.

Chúng ta đã cùng nhau tìm hiểu về khái niệm “Rủi ro lãi suất là gì” cũng như các yếu tố liên quan đến vấn đề này. Luận văn 99 mong rằng bài viết này sẽ hữu ích với các bạn trong quá trình học tập và nghiên cứu của mình. Mọi thắc mắc, cần hỗ trợ viết luận văn, vui lòng liên hệ với nhóm chúng tôi!