Du lịch cộng đồng là gì? Điều kiện phát triển du lịch cộng đồng ở Việt Nam

Một trong những điều tuyệt vời nhất khi đi du lịch là học hỏi và hiểu về một nền văn hóa khác cũng như tìm hiểu thêm về hành tinh tuyệt vời của chúng ta. Trên thực tế, du lịch không chỉ mang lại cho du khách cái nhìn thực tế về bản sắc văn hóa và đời sống địa phương mà còn mang lại nhiều lợi ích cho cộng đồng địa phương. Bạn có thể đã nghe nhiều về du lịch có trách nhiệm, nhưng du lịch dựa vào cộng đồng là một khái niệm mới hơn nhiều. Trong bài viết này, chúng ta hãy xem xét kỹ hơn Du lịch cộng đồng là gì? và làm thế nào để loại hình du lịch này có thể mang lại lợi ích cho cả người dân địa phương và khách du lịch cũng như cách phát triển du lịch dựa vào cộng đồng ở Việt Nam. Chúng ta cùng nhau tìm hiểu nhé!

Khái niệm du lịch cộng đồng là gì?

Du lịch dựa vào cộng đồng (tiếng Anh: Community Based Tourism) hay còn gọi là du lịch cộng đồng đang được biết đến như một giải pháp phát triển bền vững. Nguồn gốc của thuật ngữ du lịch cộng đồng được cho là xuất phát từ hình thức du lịch làng quê từ những năm 1970. Du lịch cộng đồng đã được hình thành và phát triển ở các nước Châu Phi và Châu Mỹ Latinh. , Australia những năm 80, 90 của thế kỷ XX.

Tùy thuộc vào các quan điểm và quan điểm nghiên cứu khác nhau, có nhiều quan điểm về khái niệm du lịch cộng đồng được đưa ra trên thế giới và cả ở Việt Nam. Một số khái niệm nổi bật như sau:

Theo các nhà nghiên cứu Nicole Hausle và Wollfgang Strasdas (2009)Du lịch cộng đồng là loại hình du lịch mà việc phát triển và quản lý chủ yếu dựa vào nguồn lực của người dân địa phương. Đồng thời, lợi ích kinh tế từ các hoạt động du lịch cộng đồng sẽ được giữ lại cho nền kinh tế địa phương.

Theo Dự án Du lịch Xã hội Sinh thái Có trách nhiệm (REST)Du lịch cộng đồng là hình thức du lịch có tính đến sự bền vững về môi trường và văn hóa xã hội. Nó được quản lý và sở hữu bởi cộng đồng, vì cộng đồng, với mục đích tạo điều kiện cho du khách nâng cao nhận thức và tìm hiểu về cộng đồng cũng như cách sống của địa phương.

Ở Việt Nam, một số định nghĩa nổi bật về khái niệm du lịch cộng đồng Như sau:

Theo TS Võ QuếDu lịch cộng đồng là một hình thức phát triển du lịch trong đó cộng đồng địa phương sẽ tổ chức và chịu trách nhiệm cung cấp các dịch vụ du lịch. Đồng thời, họ cũng sẽ tham gia vào việc bảo tồn tài nguyên thiên nhiên, môi trường và văn hóa địa phương. Hơn nữa, chính cộng đồng địa phương sẽ được hưởng lợi ích cả về vật chất và tinh thần từ phát triển du lịch và bảo tồn thiên nhiên.

Từ việc xem xét các khái niệm trên, chúng ta có thể rút ra các kết luận sau du lịch cộng đồng là một hoạt động du lịch bền vững cho phép du khách kết nối chặt chẽ với các cộng đồng địa phương mà họ đến thăm. Loại hình du lịch này dựa vào cộng đồng địa phương để cung cấp cho du khách những trải nghiệm đa dạng về phong tục, tín ngưỡng, văn hóa và tương tác với cộng đồng địa phương. Nó giúp du khách có cái nhìn sâu sắc về văn hóa và cuộc sống hàng ngày của họ. Cộng đồng sẽ trực tiếp tham gia vào các hoạt động du lịch như khai thác, quản lý và bảo tồn tài nguyên, đồng thời cộng đồng cũng được hưởng lợi từ hoạt động du lịch. Nói cách khác, lợi ích kinh tế của du lịch nằm ở chính cộng đồng của họ để từ những lợi ích đó sẽ góp phần giảm tỷ lệ hộ nghèo, nâng cao thu nhập và cải thiện chất lượng cuộc sống.

Khái niệm du lịch cộng đồng là gì?

Có thể bạn quan tâm:

Du lịch sinh thái là gì? Tổng quan về du lịch sinh thái ở Việt Nam

➣ Kho chủ đề Luận văn thạc sĩ du lịchKhóa luận tốt nghiệp du lịch

Ví dụ về du lịch dựa vào cộng đồng

Chúng ta hãy xem xét một số ví dụ về du lịch cộng đồng Trên thế giới:

Tại Jamaica, và cụ thể hơn là ở Vịnh Montego, trung tâm văn hóa Làng bản địa Rastafari chào đón du khách đến khám phá di sản thiên nhiên của Jamaica. Đến đây, du khách có cơ hội gặp gỡ các gia đình đích thực của văn hóa Rastafarian và được mời tham gia vào các hoạt động hàng ngày của họ: làm thủ công mỹ nghệ, ẩm thực địa phương, làm vườn truyền thống. , âm nhạc và khiêu vũ, sử dụng thuốc thảo dược hữu cơ…

Hay trong Tour sa mạc Atacama (Chile), bạn sẽ cùng người dân bản địa Lickan Antay ở giữa sa mạc. Thông qua các hoạt động văn hóa đích thực, du khách có được sự hiểu biết về truyền thống của tổ tiên Lickan Antay và mối liên hệ chặt chẽ của họ với thiên nhiên.

Đặc điểm của du lịch cộng đồng

Dựa trên khái niệm du lịch cộng đồngChúng ta có thể đưa ra một số nhận xét về đặc điểm của loại hình du lịch này như sau:

• Người dân địa phương được trao quyền sở hữu, quản lý và thực hiện các dịch vụ du lịch tại địa phương. Nói cách khác, du lịch cộng đồng có sự tham gia của chủ yếu là người dân địa phương.
• Lợi ích từ các hoạt động du lịch cộng đồng sẽ được chia sẻ công bằng với cộng đồng địa phương và các bên liên quan.
• Các hoạt động du lịch cộng đồng mang lại cơ hội việc làm và cải thiện điều kiện sống cho cộng đồng địa phương.
• Điểm đến của du lịch cộng đồng phải là những nơi có tài nguyên du lịch độc đáo, hấp dẫn và nguyên vẹn.
• Các dịch vụ du lịch cộng đồng cung cấp cho du khách phải có tính đặc thù của địa phương cao và tính chuyên môn hóa thấp.
• Bên cạnh việc phát triển du lịch, cộng đồng địa phương còn có trách nhiệm gìn giữ, bảo tồn các giá trị văn hóa, bảo vệ tài nguyên thiên nhiên của địa phương.
• Phát triển du lịch cộng đồng góp phần đa dạng hóa các thành phần kinh tế. Đồng thời duy trì và phát triển các ngành kinh tế truyền thống.

Các loại hình du lịch dựa vào cộng đồng

Vai trò của du lịch cộng đồng là gì?

Du lịch cộng đồng mang lại nhiều lợi ích cho cộng đồng địa phương trên nhiều lĩnh vực của đời sống, từ kinh tế, xã hội, môi trường đến bảo tồn văn hóa … Cụ thể:

• Thuộc kinh tế: Du lịch cộng đồng cung cấp cơ hội việc làm, tạo doanh thu, mua hàng hóa tại địa phương và hạn chế quỹ rời khỏi cộng đồng. Nó cũng giúp đa dạng hóa các hoạt động kinh tế ngoài canh tác, giúp giảm thiểu rủi ro trong những năm biến đổi khí hậu tạo ra sản lượng thấp hoặc không có lợi.
• Về xã hội: Du lịch cộng đồng cung cấp cho người dân các khóa đào tạo kỹ năng, cơ hội phát triển cơ sở hạ tầng cộng đồng (điện, đường, vệ sinh, nước) và các lợi ích về sức khỏe (giáo dục về quản lý nước và chất thải). Nó cũng thúc đẩy một cấu trúc cộng đồng bình đẳng hơn và liên kết với du khách nước ngoài để nâng cao lòng tin và niềm tự hào dân tộc của người dân địa phương.
• Về môi trường: Bảo tồn môi trường, nâng cao nhận thức và bảo vệ động vật hoang dã là tất cả những lợi ích to lớn của du lịch cộng đồng.
• Bảo tồn văn hóa: Thông thường du lịch cộng đồng ngăn cản những người trẻ tuổi trong cộng đồng rời đến các thành phố lớn hơn, bằng cách tạo cơ hội việc làm cho họ tại địa phương.
• Chia sẻ hợp lệ: Trong một khu du lịch cộng đồng, có sự phân bổ lợi ích cho tất cả các hộ gia đình. Ví dụ, mặc dù không phải tất cả các gia đình sẽ tổ chức một người bản xứ, nhưng một số gia đình có thể làm hướng dẫn viên hoặc cung cấp bữa ăn. Ngay cả những người không liên quan trực tiếp cũng được hưởng lợi từ việc sử dụng huy động vốn cộng đồng đã được đồng ý.
• Trao quyền cho phụ nữ: Một trong những kết quả lớn nhất của du lịch dựa vào cộng đồng là trao quyền cho phụ nữ trong cộng đồng. Bởi vì họ thường chịu trách nhiệm chính trong việc quản lý và tạo ra kinh nghiệm và do đó tạo ra thu nhập.

Vai trò của du lịch cộng đồng là gì?

Mục tiêu và nguyên tắc phát triển du lịch cộng đồng

Mục tiêu của phát triển du lịch cộng đồng là gì?

• Góp phần bảo vệ môi trường và tài nguyên (tự nhiên và nhân văn).
• Đóng góp vào sự phát triển kinh tế địa phương thông qua việc tăng doanh thu du lịch và các lợi ích kinh tế khác cho cộng đồng địa phương.
• Khuyến khích và hỗ trợ sự tham gia của cộng đồng.
• Cung cấp cho du khách một sản phẩm du lịch có trách nhiệm với môi trường và xã hội.

Nguyên tắc phát triển du lịch cộng đồng là gì?

Khi phát triển du lịch cộng đồng cần tuân thủ các nguyên tắc sau:

• Quyền làm chủ của cộng đồng đối với du lịch cần được thừa nhận, hỗ trợ và thúc đẩy.
• Tôn trọng ý kiến ​​của các bên liên quan, của cộng đồng và phải đảm bảo rằng các kiến ​​nghị của cộng đồng được chuyển đến những người có trách nhiệm xem xét, giải quyết.
• Phải có được sự đồng thuận của các bên liên quan và của cộng đồng địa phương.
• Khuyến khích và thu hút sự tham gia của cộng đồng vào tất cả các hoạt động du lịch cũng như bảo tồn các tài nguyên văn hóa và thiên nhiên.
• Phải có ý thức tôn trọng các giá trị văn hóa của cộng đồng. Thiết lập quyền sở hữu của cộng đồng và tham gia vào việc bảo vệ các nguồn tài nguyên thiên nhiên và văn hóa hướng tới phát triển bền vững.
• Đa dạng vai trò tham gia của cộng đồng. Tăng cường giáo dục và đào tạo để nâng cao chất lượng nguồn lao động của địa phương
• Chia sẻ lợi ích từ du lịch cộng đồng một cách công bằng giữa các thành viên trong cộng đồng, nâng cao chất lượng cuộc sống cho người dân địa phương.
• Bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống, khơi dậy lòng tự hào cộng đồng.
• Giảm tiêu thụ và giảm thiểu chất thải.

Xu hướng phát triển du lịch cộng đồng hiện nay trên thế giới và Việt Nam

Thực trạng du lịch dựa vào cộng đồng ở Việt Nam

Có thể nói, du lịch là ngành chiến lược được nhiều quốc gia chú trọng đầu tư và phát triển. Vì du lịch đã trở thành một phần không thể thiếu trong đời sống của người dân, du lịch mang lại hiệu quả kinh tế, giải quyết việc làm và mang lại thu nhập cho người lao động, góp phần tăng ngân sách cho người dân. tài nguyên du lịch của địa phương và của cả nước. Không chỉ vậy, du lịch còn là ngành có sự liên kết chặt chẽ với các ngành, lĩnh vực khác. Vì vậy, sự phát triển của du lịch sẽ kéo theo sự phát triển của nhiều lĩnh vực, ngành nghề khác. Không dừng lại ở đó, du lịch còn đóng vai trò là cầu nối văn hóa giữa các quốc gia trên thế giới. Du lịch tạo ra khả năng giao lưu, học hỏi và hợp tác giữa các dân tộc và giữa các quốc gia. Qua đó giúp thu hẹp khoảng cách biên giới, gắn kết mọi người lại gần nhau hơn.

Ngày nay, nhu cầu và thị hiếu của du khách đã được nâng cao hơn trong việc tìm hiểu, tìm kiếm thông tin về nhiều lĩnh vực khi đi du lịch, như: Kinh tế, văn hóa, phong tục tập quán, tín ngưỡng, môi trường tự nhiên, ẩm thực, con người địa phương. Trách nhiệm của khách sạn tại điểm đến và tác động đến môi trường là những vấn đề được du khách quan tâm hàng đầu. Làm được như vậy, du khách sẽ có cơ hội trải nghiệm những địa điểm du lịch hoang sơ, độc đáo và chưa bị ô nhiễm, giúp chuyến đi của mình ý nghĩa và nhân văn hơn.

Từ thống kê của một cuộc khảo sát, 60% du khách Mỹ sẵn sàng trả mức phí cao hơn 5-7% cho các tour du lịch bảo vệ văn hóa và lịch sử của điểm đến. Du khách Anh và Australia sẵn sàng trả mức phí lên tới 1.500 USD / 2 lần lưu trú tại các khách sạn có chính sách bảo vệ môi trường tại địa phương. Và trong một nghiên cứu khác được thực hiện tại Sapa, khách du lịch quốc tế sẵn sàng trả gấp 4-5 lần phí vào cửa nếu số tiền đó được dùng để phục vụ cộng đồng.

Nắm bắt xu hướng phát triển chung của du lịch cộng đồng Trên thế giới, du lịch Việt Nam đã và đang nỗ lực phối hợp với các tổ chức quốc tế và chính quyền địa phương để xây dựng các mô hình du lịch cộng đồng tại các khu vực tiềm năng. Tại Việt Nam, mô hình du lịch cộng đồng đã được nghiên cứu và đưa vào thử nghiệm từ những năm 2000. Bước đầu, mô hình đã thu hút đông đảo khách tham quan, đặc biệt là khách quốc tế. Một số mô hình đã được ghi nhận và mang lại kết quả tốt. Trong đó có du lịch cộng đồng Vườn quốc gia Ba Bể, khu du lịch Vân Long, Suối Voi…

Dưới đây là tổng quan về khái niệm Du lịch cộng đồng là gì?. Hy vọng bài viết này đã giải đáp được những thắc mắc mà bạn đang tìm kiếm.